توسعه تکنولوژیک نه تنها مرزهای ملی را نرم و جهان را کوچک کرده بلکه بسیاری از معادلات سنتی گذشته را به هم ریخته و نوع روابط و رویارویی ها را دگرگون کرده است. از زمان شکل گرفتن نظریه های نظام بین الملل، تئوری ای که متعلق به واقع گرایان بود به جز در سال های میانی دو جنگ جهانی (1940- 1920) بر دیگر تئوری های کلان بین المللی که متعلق به ایده آلیست ها بود، غلبه داشت، اما رشد حیرت آور تکنولوژی به خصوص در زمینه رسانه و اینترنت، بسیاری از اندیشه های واقع گرایان را با پرسش های بنیادی مواجه کرده است. زیرا مرزها و حاکمیت به گونه های مختلف از دست دولت ها خارج شده و کشورهای قدرتمند بدون اینکه متهم به دخالت در امور داخلی دیگران شوند، از طریق فضای سایبر در آنها نفوذ کرده و شروع به تخلیه اطلاعاتی و تخریب برنامه های شان می کنند.

این مسئله سبب شده تا اصطلاح جنگ سایبری که در فضای مجازی انجام می شود و از زیر مجموعه های جنگ نرم است، سر زبان ها افتاده و در دنیای واقعی نتیجه لازم را به مهاجمان بدهد. بسیاری از تحلیلگران بر این اعتقاد هستند که کشورهای قدرتمند و آن طیف از دولت هایی که در محور قدرت جهانی قرار دارند برای به شکست کشاندن رقیب خود به جای کشیدن ماشه سلاح های غول پیکر و قدرتمند، از دکمه های کامپیوترهای شان بهره بگیرند.

در جنگ های سنتی و مدرن داشتن قدرت لازم، بهره مندی از تاکتیک های نوین و همچنین کسب اطلاعات مورد نیاز از تاکتیک های جنگی دشمن، بزرگ ترین عوامل پیروزی محسوب می شد. جنگ سایبری به عنوان جنگ های پست مدرن، همه این عناصر را یک جا در اختیار صاحبان تکنولوژی قرار می دهد. متفکرترین استراتژیست های دنیای جدید بر این اعتقاد هستند که آمریکا و حتی دیگر کشورهای قدرتمند نظام بین الملل در برابر دشمنان خود، پیش از پیروزی در دنیای واقعی، آنها را در محیط مجازی شکست می دهند. زیرا همزمان قدرت لازم (تکنولوژی برتر)، تاکتیک های نوین (فضای پیچیده سایبر) و اطلاعات مورد نیاز از برنامه و توان رقیب (تخلیه اخبار محرمانه از طریق هکرهای فوق حرفه ای) را در اختیار دارند.

بنابراین در شرایطی که برای جلوگیری از حملات سایبری به مراکز حساس و محرمانه دیگر کشورها که عموماً از سطح توسعه کمتری برخوردارند، هیچ منع قانونی وجود ندارد، تنها راه گریز از هدف قرار گرفتن چنین حملاتی، افزایش امنیت سایبری در نهادهای محرمانه و همچنین پیشرفت در تکنولوژی های نوین است.

بین جنگ های واقعی و مجازی تفاوت عمده ای وجود دارد. مهم ترین آنها این است که در جنگ های واقعی، تکنولوژی و قدرت نظامی عمدتاً در دست قدرت های بزرگ است. این کشورها عموماً اطلاعات لازم نظامی را در اختیار دیگر کشورها قرار نمی دهند. در حال حاضر دو کشور روسیه و آمریکا که از هر دو به عنوان ابرقدرت نظامی یاد می شود، هیچ کدام از اطلاعات ریز نظامی یکدیگر با خبر نیستند و عموماً تسلیحات شان از تفاوت های ساختاری وسیعی برخوردار است. این خصیصه در دیگر کشورها نیز وجود دارد. بنابراین اطلاعات مورد نظر هیچ گاه در اختیار کشورهایی که از قدرت کمتری برخوردار هستند قرار نمی گیرد از این رو به لحاظ نظامی عموماً ضعیف تر نگه داشته می شوند.

اما فضای سایبر تقریباً متفاوت است به گونه ای که آمریکا، انگلیس و ... در سطح بین المللی و رژیم صهیونیستی در سطح منطقه ای نسبت به این جنگ و حملات ویرانگر سایبری احساس خطر می کنند. زیرا دیگر کشورها که حتی از قدرت و توان تکنولوژیک پایین تری برخوردار هستند توانایی کسب ابزارها و روش های آن را دارند. چندی پیش روزنامه انگلیسی گاردین نوشت که بریتانیا در حال آماده سازی یک گونه جنگ افزار است که برای حمله علیه کامپیوترها به کار می رود.

همزمان روزنامه آمریکایی وال استریت ژورنال نیز نوشت که آمریکا هرگونه حمله به سیستم ها و زیرساخت های کامپیوتری خود را با عملیات نظامی پاسخ خواهد داد. یک مقام عالی رتبه نظامی واشنگتن گفته است که اگر هر کشوری به شبکه های اینترنتی آمریکا حمله کند، پاسخش کمتر از حمله موشکی نخواهد بود. پنتاگون نیز که «لئون پانتا» را به عنوان یک فرد حرفه ای در زمینه امنیتی - اطلاعاتی در رأس خود می بیند، به دنبال آماده کردن استراتژی جدید سایبری به منظور جلوگیری از حملات مجازی است. چنین مواضع و تهدیدهایی نشان می دهد که کشورهای قدرتمند به شدت از فضای سایبری که خود مولد آن بوده اند احساس خطر می کنند. این روزها کمتر کسی است که از حمله هکرهای چینی به کامپیوترها و فضای مجازی آمریکا و هک کردن سیستم ها و تخلیه و تخریب اطلاعات محرمانه آن چیزی نشنیده باشد، اما آیا آمریکا به دنبال حمله موشکی به چین است؟ واشنگتن و دیگر کشورهای توسعه یافته که احتمالاً تا کنون در چند نوبت مورد هجوم هکرهای قدرتمند دیگر کشورها قرار گرفته اند در بهترین حالت می توانند در همان فضای مجازی به جنگ خود ادامه دهند که البته بسیاری از اطلاعات آن محرمانه باقی مانده و به گوش هیچ مخاطبی نمی رسد. در سطح منطقه ای نیز رژیم صهیونیستی که از جمله متخصصان و فعالان جنگ سایبری است، ترس خود را از حملات تلافی جویانه مخفی نکرده است. «یوال دسکین»، رئیس سابق امنیت عمومی رژیم صهیونیستی (شاباک) در کنفرانسی در خصوص جنگ الکترونیک که در مرکز پژوهش های امنیت ملی در دانشگاه تل آویو انجام شد، قویاً در این باره هشدار داد و گفت: سخن ما در مورد یک تهدید حاشیه ای نیست بلکه یک واقعیت موجود است. بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر این رژیم نیز در همین کنفرانس تأکید کرد که پیشرفت سریعی که در حوزه سایبری رخ می دهد ما را از چند جهت از جمله هوا، امنیت، بانک ها و ارتباطات در معرض حملات قرار می دهد. بنابراین ایجاد موازنه بازدارندگی دشوار است چون هویت مهاجم در زمان هجوم یا پس از آن مشخص نیست، موضوع امنیت بسیار پیچیده است از این رو ما مدت های طولانی است که به چگونگی دفاع از دستگاه های مرکزی خود در مقابل حملات الکترونیکی فکر می کنیم.رضا اشرفى